ঘড়ী কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল? ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস

বন্ধুসকল, আজি যদি আমাৰ হাতত এই সাধাৰণ যেন দেখা ঘড়ীটো নাথাকিলহেঁতেন তেন্তে এই আধুনিক যুগতো আমাৰ জীৱনটো অসুবিধাৰে ভৰি পৰিলহেঁতেন। কেৱল এয়াই নহয়, আজিৰ সময়ত যিবোৰ বস্তু এক এক চেকেণ্ডৰ হিচাপত চলি আছে, যেনে ৰেলৰ সময়, জাহাজৰ সময়, এই সকলোবোৰ বস্তু সম্ভৱেই হৈ নুঠিল হয়। মুঠৰ ওপৰত আজিৰ সময়ত ঘড়ী অবিহনে জীৱনৰ আধুনিকীকৰণ সম্ভৱেই নাছিল। কিন্তু আপুনি জানেনে ঘড়ীৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ যন্ত্ৰ কোনে, কেতিয়া, ক’ত আৰু কেনেকৈ উদ্ভাৱন কৰিছিল? যদি নাজানে তেনেহ’লে প্ৰাচীন কালৰে পৰা আজিলৈকে ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস জানিবলৈ এই লিখনিটো শেষলৈকে পঢ়ক।

ঘড়ী কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল?

আপোনাক জনাও যে বৰ্তমান ব্যৱহৃত ঘড়ীটো এবাৰতেই আৱিষ্কাৰ হোৱা নাছিল। কোনোবাই প্ৰথমে ইয়াৰ ঘণ্টাৰ কটা বনাইছিল আৰু কোনোবাই মিনিটৰ কটা, এইদৰে পৃথিৱীত ঘড়ীৰ বিকাশ বহু পৰ্যায়ত হৈছিল। আজিৰ পৃথিৱীত আমি সকলোৱে ঘড়ীৰ সময় অনুযায়ীয়ে কাৰ্য কৰো, অৰ্থাৎ সকলোৱে সময়ৰ হিচাপত শুই উঠে, অফিচলৈ যায়, দুপৰীয়াৰ আহাৰ খায় আৰু সময় অনুযায়ী শুই থাকে। এনে পৰিস্থিতিত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয় যে সেই সময়ৰ মানুহে নিজৰ দৈনন্দিন কাম-কাজ কেনেকৈ চলাইছিল, যেতিয়া ঘড়ী নাছিল।

যেনেদৰে আজি ঘড়ীয়ে সময়ৰ প্ৰতিটো মুহূৰ্তৰ হিচাপ ৰাখে, ঘড়ী আবিষ্কাৰ হোৱাৰ আগতে ইয়াক কেনেদৰে জোখা হৈছিল সেই বিষয়ে ইতিহাসবিদসকল জ্ঞাত নহয়। কিন্তু এইটো নিশ্চিত যে যেতিয়াৰ পৰা মানুহে সময়ৰ প্ৰতি সচেতন হৈ উঠিল তেতিয়াৰ পৰাই হয়তো সূৰ্য্যৰ উদয় আৰু অস্তৰ দ্বাৰা প্ৰথমবাৰৰ বাবে ঘড়ীৰ ধাৰণাটো অস্তিত্বলৈ আহিছিল। আৰু প্ৰাগঐতিহাসিক কালতো মানুহে হয়তো বহু দশক ধৰি এনেদৰেই নিজৰ কাম-কাজ চলাইছিল।

ঘড়ী কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল? ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস

ইয়াৰ পিছত মানুহৰ বুদ্ধিমত্তাৰ বিকাশৰ লগে লগে সময় জুখিবলৈ মানুহৰ কৌতূহলো বাঢ়ি আহিল। যাৰ ফলত মানুহে কেৱল সূৰ্য্যৰ দিশটো চায়েই সময়ৰ অনুমান কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। এনে পদ্ধতি প্ৰাচীন কালৰ পৰাই প্ৰচলিত হৈ আহিছে, য’ত আকাশত সূৰ্য্যৰ ঘূৰ্ণনৰ ফলত শিল বা স্থবিৰ লোহাৰ টুকুৰাৰ ছাঁৰ গতিৰ পৰিৱৰ্তনৰ দ্বাৰা সময় অনুমান কৰা হৈছিল। সূৰ্য্যঘড়ী চাই সময় প্ৰায় অনুমান কৰিব পৰা হৈ গৈছিল, কিন্তু আকাশত ডাৱৰ থাকিলে এই ঘড়ীটোৱে কাম কৰিব পৰা নাছিল। প্ৰাচীন মিচৰৰ সভ্যতাত ইয়াৰ ব্যৱহাৰ হৈছিল। লগতে কোৱা হয় যে বিজ্ঞানসন্মতভাৱে সময়ৰ হিচাপ কৰা প্ৰথমটো আৱিষ্কাৰ আছিল সূৰ্য্যঘড়ী। এই ঘড়ীটোত থকা অসুবিধাৰ বাবে ইয়াৰ আন এটা বিকল্প বিচাৰি উলিওৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তা অনুভৱ হ’ল।

এই প্ৰয়োজনৰ বাবেই বহু শতিকাৰ পিছত সময় জানিবলৈ পানীৰ ঘড়ী আৱিষ্কাৰ হ’ল, যিটো চীন আৰু ভাৰতীয় মানুহে প্ৰায় ৩০০০ বছৰ আগতে নিৰ্মাণ কৰিছিল। ভাৰতত নিৰ্মিত ঘড়ীটোৰ নাম আছিল ঘটিকাযন্ত্ৰ। কিন্তু সময়ৰ লগে লগে এই পদ্ধতি মিচৰ, গ্ৰীক আৰু ৰোমানসকলৰ মাজতো পৰিচিত হ’ল। পানীৰ ঘড়ীত দুটা পাত্ৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল, এটা পাত্ৰত পানী ভৰাই তাৰ তলত এটা ফুটা কৰা হৈছিল। তাৰ পৰা অলপ পানী নিয়ন্ত্ৰিত টোপালৰ ৰূপত তলত ৰখা আন এটা পাত্ৰত পৰিছিল। এই পাত্ৰত জমা হোৱা পানীৰ পৰিমাণ জুখি সময় অনুমান কৰা হৈছিল। পিছলৈ বহু দেশত পানীৰ সলনি বালিৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হ’ল।

হাইড্ৰলিক ঘড়ীৰ উদ্ভাৱন

যিশুখ্ৰীষ্টৰ জন্মৰ তিনি শতিকাৰ আগতে গ্ৰীচৰ বাসিন্দা আৰ্কিমিডিছে Buoyant force আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। ইয়াৰ পিছত তেওঁ হাইড্ৰলিক ঘড়ী আৱিষ্কাৰ কৰে। তেওঁ পানীত ভাসমান Indicator এটা ৰাখি পাত্ৰটোত এটা মিটাৰ লগাই দিছিল। তাৰ পিছত পানীৰ টোপালৰ বাবে পাত্ৰটোৰ পানী বাঢ়ি অহাৰ লগে লগে মিটাৰৰ জৰিয়তে সময় জানিব পৰা গৈছিল।

ইয়াৰ পিছত এই শতিকাতে Ctesibius নামৰ এজন বিজ্ঞানীয়েও পানী ব্যৱহাৰ কৰি ঘড়ী তৈয়াৰ কৰিছিল। তেওঁ ভাসমান ধাতুৰ ওপৰত চাবিযুক্ত ঘড়ী এটা সংযুক্ত কৰি এটা পাত্ৰত ভৰাই দিলে। আৰু তাৰ পিছত সেই ৰডৰ চাবিটো এটা চাবিৰ চকাৰ লগত সংযোগ কৰি দিলে, য’ত আগৰেপৰাই কিছু সংখ্যা চিহ্নিত কৰা আছিল। ইয়াৰ পিছত প্ৰতিটো টোপাল পানী পৰি যোৱাৰ লগে লগে ই ৰডডাল ওপৰলৈ তুলিবলৈ ধৰিলে, যাৰ ফলত চকাটো লাহে লাহে ঘূৰিবলৈ ধৰিলে আৰু এইদৰে সময় গণনা কৰা হৈছিল।

ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস

ইয়াৰ পিছত একে ধৰণে পানী ব্যৱহাৰ কৰি বহু শতিকা ধৰি বহু দেশত Water Clock Tower নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল আৰু বহু ঠাইত এই পানী ব্যৱহাৰ কৰি ঘণ্টাও স্থাপন কৰা হৈছিল। যাৰ প্ৰমাণ প্ৰায় ২১৫০ বছৰ আগতে প্ৰাচীন গ্ৰীচত পোৱা যায়। গ্ৰীচত পানী চালিত এলাৰ্ম ঘড়ী নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল। য’ত পানীৰ মাত্ৰা কমি যোৱাৰ লগে লগে নিৰ্দিষ্ট সময়ৰ পিছত ঘণ্টাটো বাজিছিল। সেই সময়ত এইটো আছিল অতি ডাঙৰ আৱিষ্কাৰ।

তাৰ পিছত নৱম শতিকাত ইংলেণ্ডৰ আলফ্ৰেড দ্য গ্ৰেটে মমবাতিৰ দ্বাৰা সময় জনা পদ্ধতি উদ্ভাৱন কৰে। তেওঁ এডাল মমবাতিত দীঘলকৈ আৰু সমান দূৰত্বত চিহ্নৰে চিহ্নিত কৰিলে, তাৰ পিছত মমডাল জ্বলি যোৱাৰ লগে লগে ইয়াৰ দৈৰ্ঘ্যই সকলো চিহ্নত উপনীত হ’বলৈ লোৱা সময় লিপিবদ্ধ কৰা হৈছিল।

আধুনিক ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰ

আধুনিক ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ বিষয়ে জনাৰ আগতে আপোনালোকক কোৱাটো অতি প্ৰয়োজনীয় যে ইয়াকো একেলগে আৱিষ্কাৰ কৰা হোৱা নাছিল। আচলতে আগতে ঘড়ীত মাত্ৰ ঘণ্টাৰ কটাডালহে আছিল। ইয়াৰ কিছুবছৰ পিছতহে মিনিটৰ কটাডাল আৰু তাৰ পিছত চেকেণ্ডৰ কটাডাল আহিল। এই কাৰণেই আধুনিক ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰ সন্দৰ্ভত বহু বিতৰ্কৰ সৃষ্টি হৈছে।

ইতিহাস আৰু সংবাদ মাধ্যমৰ বাতৰি অনুসৰি ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ কৃতিত্ব Pope Sylvester II ক দিয়া হয়। তেওঁ ৯৯৬ খ্ৰীষ্টাব্দত যান্ত্ৰিক ঘড়ী আৱিষ্কাৰ কৰিছিল। এই যান্ত্ৰিক ঘড়ীত বহুতো চকা লগোৱা থাকে, যিবোৰ স্প্ৰিং, ওলমি থকা ওজন বা অন্যান্য উপায়েৰে চলি থাকে। এইবোৰক এটা দোলন ব্যৱস্থাৰ দ্বাৰা এনেদৰে নিয়ন্ত্ৰিত কৰা হয় যে ইহঁতৰ গতি সমান হৈ থাকে। এইবোৰৰ লগতে ইয়াত এটা ঘণ্টাও সংযুক্ত কৰা আছিল, যিটোৱে এটা নিৰ্দিষ্ট সময়ত স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে বাজিছিল আৰু সময়ৰ বিষয়ে অৱগত কৰিছিল। ত্ৰয়োদশ শতিকাৰ মাজভাগৰ পৰাই ইউৰোপৰ বহু ঠাইত এই ঘড়ীটোৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হয়। কিন্তু এই সময়ত নিৰ্মিত এই ঘড়ীটো আজিৰ দৰে সম্পূৰ্ণ ঘড়ী নাছিল কাৰণ ইয়াত মিনিট অথবা চেকেণ্ডৰ কোনো কটা নাছিল।

যান্ত্ৰিক ঘড়ীৰ উদ্ভাৱন

ইতিহাসবিদসকলৰ মতে ১৩০০ চনত Henry Devika এ পোনপ্ৰথমে ঘূৰণীয়া ডায়েল আৰু ঘণ্টাৰ ভিত্তিত সময়ৰ নিৰ্দেশনা দিয়া ঘড়ী নিৰ্মাণ কৰিছিল। ইয়াতো মিনিট আৰু ছেকেণ্ডৰ কটা নাছিল। আজিকালিৰ যান্ত্ৰিক ঘড়ীক এই ঘড়ীবোৰৰ সংশোধিত ৰূপ বুলি গণ্য কৰা হয়। ১৬ শতিকালৈকে ঘড়ীবোৰৰ আকাৰ যথেষ্ট ডাঙৰ আছিল আৰু সেই সময়ত ঘড়ীবোৰ বজাৰ, ৰাজপ্ৰসাদ বা যিকোনো ৰাজহুৱা স্থানত স্থাপন কৰা হৈছিল, সেয়েহে ইয়াক এঠাইৰ পৰা আন ঠাইলৈ লৈ যোৱাটো অতি কঠিন আছিল।

ইতিহাসবিদসকলৰ মতে ঘড়ীৰ মিনিটৰ কটাডাল ১৫৭৭ চনত ছুইজাৰলেণ্ডৰ George Bergi য়ে তেওঁৰ এজন জ্যোতিৰ্বিজ্ঞানী বন্ধুৰ বাবে উদ্ভাৱন কৰিছিল। যিটো ঘড়ীত ব্যৱহাৰ হ’বলৈ ধৰিলে। সেই সময়ত ঘড়ীৰ ভিতৰৰ উপাদানবোৰো আজিৰ দৰে উন্নত নাছিল আৰু সেইবোৰো অতি গধুৰ আছিল। সেইবাবেই সময়ে সময়ে ঘড়ীক সৰু আৰু লঘু কৰিবলৈ বহু প্ৰচেষ্টা চলোৱা হৈছিল।

বহুতে বিশ্বাস কৰে যে জাৰ্মানীৰ নুৰেমবাৰ্গ চহৰৰ Peter Henlein এ পোন প্ৰথমে এঠাইৰ পৰা আন ঠাইলৈ নিব পৰা ঘড়ী নিৰ্মাণ কৰিছিল। জাৰ্মান ইতিহাসবিদসকলৰ মতে তেওঁ সৰু Portable সজ্জাগত কাঁহৰ ঘড়ী নিৰ্মাতা হিচাপে পৰিচিত। তেওঁ অতি বিৰল আৰু দামী ঘড়ী বনাইছিল, যিবোৰ সেই সময়ৰ চহকী মানুহৰ মাজত ফেশ্বনেবল আছিল। আনহাতে বহু দেশত তেওঁক আনুষ্ঠানিকভাৱে ঘড়ীৰ উদ্ভাৱক বুলিও গণ্য কৰা হয়।

এই সময়ছোৱাতে Spiral Spring ৰ ব্যৱহাৰ আৰম্ভ হৈছিল। ঘড়ীৰ ইতিহাসত এইটো এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ উদ্ভাৱন আছিল কাৰণ এতিয়া আৰু ঘড়ী নিৰ্মাতাসকলক সময়ৰ গতি সঠিক কৰি ৰাখিবলৈ গধুৰ ওজনৰ প্ৰয়োজন নাছিল। কিন্তু ১৬৭৫ চনত সুষম Spiral Spring ৰ ব্যৱহাৰে ঘড়ীৰ সময় জুখিব পৰা ক্ষমতাত যথেষ্ট পৰিৱৰ্তন ঘটালে। ঘড়ীটোৱে এতিয়া প্ৰতি ঘণ্টা আনকি মিনিটৰ জোখো ল’ব পৰা হ’ল আৰু আকাৰ সৰু হোৱাৰ লগে লগে ঘড়ীটোৰ ব্যৱহাৰৰ ধৰণো সলনি হ’ল।

এতিয়া ঘড়ীবোৰ Fashion Accessories হিচাপে ব্যৱহাৰ হ’বলৈ ধৰিলে। ইয়াৰ প্ৰচলন তেতিয়া আৰম্ভ হৈছিল যেতিয়া ইংলেণ্ডৰ ৰজা Charles ii ই ইয়াক সোণৰ শিকলিৰে বান্ধি নিজৰ কোটৰ পকেটত ৰাখিছিল। আজি আমি পিন্ধা ঘড়ীটো প্ৰথমে ফৰাচী গণিতজ্ঞ আৰু দাৰ্শনিক Blaise Pascal এ নিৰ্মাণ কৰিছিল। এইজনেই ব্লেইজ পাস্কেল যিজনক কেলকুলেটৰৰ উদ্ভাৱক বুলিও গণ্য কৰা হয়। ১৬৫০ চনৰ আশে-পাশে মানুহে পকেটত ঘড়ী লৈ ঘূৰি ফুৰিছিল। ব্লেইজ পাস্কেলে এই ঘড়ীটো হাতৰ তলুৱাত ৰছীৰে এনেদৰে বান্ধিছিল যাতে কাম কৰি থাকোঁতে ঘড়ীটো দেখা পায়।

সময়ৰ লগে লগে বহু ধৰণৰ ঘড়ী নিৰ্মাণ হ’বলৈ ধৰিলে, যাৰ বাবে বহু ব্যৱসায়ীয়ে বিভিন্ন ধৰণৰ ঘড়ীৰ ডিজাইন বনাই ব্যৱসায়ত নামিবলৈ ধৰিলে। পুৰণি কালত ঘড়ী খুব দামী আছিল, সেইবাবে সকলোৱে ইয়াক কিনিব পৰা নাছিল। সেয়ে ১৮ শতিকাত বহু ৰজাই নিজৰ ৰাজ্যত সময় চোৱাৰ বাবে ডাঙৰ ডাঙৰ Clock Tower নিৰ্মাণ কৰিছিল, য’ত ডাঙৰ ডাঙৰ ঘড়ী স্থাপন কৰা হৈছিল আৰু এই টাৱাৰবোৰ এনেকুৱা ঠাইত স্থাপন কৰা হৈছিল য’ৰ পৰা মানুহে সহজে সময় চাব ​​পাৰিছিল। উদাহৰণ স্বৰূপে আপুনি লক্ষ্ণৌ আৰু ডেৰাডুনৰ Clock Tower লৈ লক্ষ্য কৰিব পাৰে।

ভাৰতত সময় চাবলৈ ইতিমধ্যে বহুতো প্ৰচেষ্টা কৰা হৈছিল, যাৰ বাবে পাঁচটা স্থানত যন্তৰ-মন্তৰো নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল যাতে এইবোৰৰ সহায়ত সূৰ্যৰ দিশ আৰু ইয়াৰ পৰা সৃষ্টি হোৱা ছাঁৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি সময় উলিয়াব পৰা যায়।

ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস

এই পোষ্টটোত আজিলৈ এইখিনিয়েই। যদি এই লিখনিটো আপুনি তথ্যসমৃদ্ধ বুলি ভাবিছে, তেন্তে আমাক Comment ৰ মাধ্যমেৰে জনাওক।

(আশা কৰোঁ আপুনি  “ঘড়ী কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল? ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস” লিখনিটো পঢ়ি ভাল পাইছে। যদি আপুনি লিখনিটো পঢ়ি ভাল পাইছে, তেন্তে ইয়াক আপোনাৰ বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে share কৰক। আপোনাৰ মূল্যৱান সময় উলিয়াই “ঘড়ী কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিছিল? ঘড়ীৰ আৱিষ্কাৰৰ আকৰ্ষণীয় ইতিহাস” লিখনিটো পঢ়াৰ বাবে আপোনাক বহুত বহুত ধন্যবাদ। লগতে কিবা দিহা পৰামৰ্শ বা কিবা জানিব লগীয়া থাকিলে আমাৰ সৈতে যোগাযোগ কৰক।)