Introduction of Online Safety
ইণ্টাৰনেটত কেনেকৈ Safe আৰু Secure থাকিব? এই প্ৰশ্নটো নিশ্চয় এবাৰ হ’লেও প্ৰায় সকলো ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰকাৰীৰ মনলৈ আহে। কাৰণ এই ডিজিটেল যুগত য’ত সকলো বস্তু অনলাইনত উপলব্ধ, অপৰাধীয়ে কেনেকৈ পিছ পৰি থাকিব পাৰে। এতিয়া এই ইণ্টাৰনেট এইসকল লোকৰ বাবে স্বৰ্গৰ দৰে হৈ পৰিছে কাৰণ ইয়াত অতি কম কষ্টৰে বহুত টকা উপাৰ্জন কৰিব পৰা যায়। গতিকে আমি, আপোনাৰ দৰে সহজ-সৰল মানুহবোৰে অতি সাৱধানে কাম কৰিব লাগিব, নহলে আমাৰ কষ্টোপাৰ্জিত ধন আমাৰ সামান্য অসাৱধানতাৰ বাবে এই চাইবাৰ অপৰাধীয়ে এবাৰতে লুটি লৈ যাব।
ইণ্টাৰনেটে আমাৰ জীৱনশৈলী সম্পূৰ্ণৰূপে সলনি কৰি পেলাইছে, সেয়া বাতৰি পঢ়াই হওক, মনোৰঞ্জন কৰাই হওক, গৱেষণা কৰাই হওক, অনলাইনত holidays বুকিং কৰাই হওক, বস্তু কিনা-বিক্ৰী কৰাই হওক আৰু বহুতো আমাৰ দৈনন্দিন কাম। এনে পৰিস্থিতিত ঘৰৰ দুৱাৰত তলা লগোৱাতকৈ ইণ্টাৰনেটত বা চাইবাৰ স্পেচত নিজকে সুৰক্ষা দিয়াটো বহুত বেছি জটিল। প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ লগে লগে আমাৰ ডিভাইচসমূহো বিকশিত হৈছে যাৰ বাবে আজিকালি আমি স্মাৰ্টফোন, টেবলেটৰ দৰে ডিভাইচ ব্যৱহাৰ কৰিছো যিবোৰ আমি সহজেই লগত লৈ যাব পাৰো আৰু এই ইণ্টাৰনেট সংযুক্ত ডিভাইচসমূহে আমাৰ online risk ক আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিছে।
এই ৱৰ্ল্ড ৱাইড ৱেব (WWW) আমাৰ বাবে এক অতি মূল্যবান সম্পদ, যেনেকৈ সকলো মূল্যবান বস্তুতেই Security risk থাকেই, তেনেদৰে ইয়াৰ লগতো Security risk আছে। কিন্তু ইয়াত এটা ভাল দিশ আছে যে যদি আমি কিছুমান Security measures সঠিকভাৱে পালন কৰো তেন্তে আমি সহজেই এই online threats বোৰ বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰিব পাৰো। গতিকে আজি মই এই ব্লগ পোষ্টটোৰ জৰিয়তে আপোনালোকক ইণ্টাৰনেটত কেনেকৈ Safe আৰু Secure থাকিব পাৰি তাৰ বিষয়ে তথ্য দিম যাতে আপোনালোকৰ বাবে অনলাইনত সুৰক্ষিত (online safety) হৈ থকাটো সহজ হৈ পৰে। গতিকে অনলাইনত Safe আৰু Secure হৈ থাকিবলৈ পোষ্টটো শেষলৈকে সম্পূৰ্ণ পঢ়ক।
Firewall নিশ্চিতভাৱে পৰীক্ষা কৰক
যদিও এই Firewall শব্দটো শুনিবলৈ অলপ আচৰিত যেন লাগে, কিন্তু আপোনাৰ কম্পিউটাৰৰ সুৰক্ষাৰ বাবে ই এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ বস্তু। ইয়াক আৰম্ভ কৰাটোও সমানেই সহজ। যদি আপুনি এটা Windows-based system ব্যৱহাৰ কৰিছে তেন্তে আপুনি control panel লৈ যাব লাগিব আৰু তাৰ পিছত search box ত “firewall” টাইপ কৰিব লাগিব। যদি আপোনাৰ ফায়াৰৱাল “On” বা “Connected,” থাকে তেন্তে আপুনি একো কৰিব নালাগে অন্যথা ইয়াক অন কৰিব লাগিব। এই ফায়াৰৱালে Cyber criminals আৰু আপোনাৰ কম্পিউটাৰৰ মাজত এখন “Wall” দৰে কাৰ্য কৰে, যাৰ ফলত Cyber criminals বোৰে সহজতে System ত প্ৰৱেশ কৰিব নোৱাৰে। লগতে, আপোনাৰ কম্পিউটাৰৰ Resource সমূহ আপুনি নজনা কাৰোবাৰ সৈতে কেতিয়াও Share নকৰিব।
Online safety
Data Backup লোৱাটো নিশ্চিত কৰক
আপোনাৰ Data ৰ Backup লোৱাটো এটা অতি বুদ্ধিমানৰ কাম। কাৰণ বহুবাৰ এনেকুৱা হয় যে কোনো কাৰণত যেনে Computer crash বা যিকোনো Electrical outage বা Surge, বা যিকোনো Lightning storm ৰ বাবে আমাৰ Data নষ্ট হয়। এনে পৰিস্থিতিত যদি আমি ইয়াৰ Backup ৰাখোঁ তেন্তে আমাৰ বাবে Data উদ্ধাৰ কৰাটো সহজ হ’ব। আজিকালি ইণ্টাৰনেট ব্যৱহাৰকাৰীসকল Ransomware ৰ দ্বাৰা অতিশয় প্ৰভাৱিত হয় যিয়ে আমাৰ System ক Encrypt কৰে যাৰ বাবে আমি আমাৰ তথ্য হেৰুৱাবলগীয়া হয়। এই সকলোবোৰ সমস্যাৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ আমি আমাৰ Data ৰ বেকআপ ল’ব লাগে।
online safety
Rogue Websites পৰা আঁতৰি থাকক
Rogue website বিচাৰি পোৱাটো অলপ কঠিন কাৰণ ইয়াক সাধাৰণ ৱেবচাইটৰ দৰেই দেখা যায় কিন্তু যদি আপুনি কেইটামান কথাত মনোযোগ দিয়ে তেন্তে আপুনি সহজেই এনে ৱেবচাইটৰ পৰা আঁতৰি থাকিব পাৰে। যেতিয়া আপুনি যিকোনো Banking sites access কৰে, বা আপোনাৰ ক্ৰেডিট কাৰ্ডৰ ডাটা ক’ৰবাত পূৰণ কৰে বা আপোনাৰ Web mail access কৰে তেতিয়া আপুনি সদায় Address bar ত লক (🔒) Symbol টোলৈ লক্ষ্য কৰক আৰু URL ৰ আৰম্ভণিতে code prefix ত “https://” লিখা আছে নে নাই সেইটোও লক্ষ্য কৰক। ইয়াত “https://” য়ে Secure connection ক সূচায়। ইয়াৰ উপৰিও শ্বপিং চাইটৰ ক্ষেত্ৰতো অলপ সাৱধান হওক। ইয়াৰ বাহিৰেও ইমেইলত পোৱা লিংকবোৰ চালি-জাৰি চাইহে খুলিব লাগে, বৰঞ্চ সিহঁতৰ অফিচিয়েল ৱেবছাইটলৈ গৈহে লিংক খোলাটো ভাল।
online safety
প্ৰলোভনমূলক Deals ৰ পৰা আঁতৰি থাকক
যদি আপুনি কেতিয়াবা কিছুমান এনে Deals ৰ সন্মুখীন হয় যিবোৰ আপোনাৰ পক্ষতো বিশ্বাস কৰাটো অসম্ভৱ, তেন্তে সেইবোৰৰ পৰা দূৰত থাকক কাৰণ এই Deals সমূহ প্ৰায়ে clickbait, ইয়াৰ উদ্দেশ্য কেৱল গ্ৰাহকক চাইটসমূহলৈ আকৰ্ষণ কৰি Visitor বৃদ্ধি কৰা। এইবোৰ Spam লিংকো হ’ব পাৰে। গতিকে এইবোৰৰ পৰা আঁতৰি থাকক।
আপোনাৰ Sensitive Information share নকৰিব
যিয়েই নহওক, আপোনাৰ Sensitive information কেতিয়াও কোনো Untrusted website ত Share নকৰিব। ইয়াৰ লগতে কেতিয়াও আপোনাৰ বেংকৰ সবিশেষ, ক্ৰেডিট কাৰ্ড নম্বৰ আদি কাৰো লগত শ্বেয়াৰ নকৰিব। আৰু কেতিয়াও আপোনাৰ ছ’চিয়েল মিডিয়া প্ৰফাইলত নিজৰ বিষয়ে সম্পূৰ্ণ তথ্য নিদিব, কাৰণ যদি আপোনাৰ একাউণ্ট হেক হয় তেন্তে আপোনাৰ সকলো তথ্য হেকাৰৰ হাতত পৰিব।
online safety
Unknown Emails খুলিব নালাগে
কোনো অজ্ঞাত বা সন্দেহজনক উৎসৰ পৰা অহা কোনো ইমেইল কেতিয়াও খুলিব নালাগে। লগতে, এই ইমেইলসমূহৰ সৈতে অহা attachments সমূহ কেতিয়াও নুখুলিব। এই লিংকবোৰ প্ৰায়ে Spam link হয় আৰু Hacking আৰু Phishing ৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়। ইহঁতৰ পৰা সদায় দূৰত্ব বজাই ৰাখক।
আপোনাৰ Mobile Life protect কৰক
আমাৰ লেপটপ আৰু কম্পিউটাৰৰ দৰেই আমাৰ মোবাইল ডিভাইচসমূহো online threats ৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। আনকি মোবাইল ডিভাইচতো অধিক নতুন নতুন Risk আহি থাকে, যেনে Malicious Apps আৰু Text মেছেজৰ ৰূপত আপোনাৰ মোবাইললৈ অহা বিপদজনক লিংক। এইবোৰ ক্লিক কৰাৰ আগতে অতি সাৱধান হওক আৰু অচিনাকি মানুহে প্ৰেৰণ কৰা বাৰ্তাৰ কোনো সঁহাৰি নিদিব। যদি আপুনি কোনো App download কৰিব বিচাৰে তেন্তে কেৱল Official app store ৰ পৰাহে Download কৰক আৰু সেইটোও ব্যৱহাৰকাৰীৰ Review পঢ়াৰ পিছত। ইয়াৰ উপৰিও আপোনাৰ স্মাৰ্টফোনত Security software install কৰক আৰু সময়ে সময়ে ইয়াক Update কৰক।
online safety
সদায় Up-to-date থাকক
যদি আপুনি সদায় আপোনাৰ কম্পিউটাৰ আৰু মোবাইল ফোন আপডেট কৰি ৰাখে, তেন্তে আপুনি ৯০% পৰ্যন্ত Security threats উৎপন্ন হোৱাৰ আগতেই নাইকিয়া কৰিব পাৰিব। কাৰণ নতুন Update ৰ সৈতে Company সমূহে Security Update প্ৰদান কৰে। গতিকে, পৰাপক্ষত আপোনাৰ Systems ত Automatic updates সমূহ Enable কৰক।
online safety
নিজকে শিক্ষিত কৰক
এটা কথা মই আপোনাক স্পষ্টকৈ ক’ব বিচাৰিছো যে পৃথিৱীৰ সকলো Protection য়েও আপোনাক নিজৰ পৰা বচাব নোৱাৰে। গতিকে আপুনি বহু কথা নিজেই শিকিব লাগিব আৰু সেইবোৰ শুদ্ধকৈ প্ৰয়োগ কৰিব লাগিব।
- যিবোৰ Attachment ৰ বিষয়ে আপুনি নিশ্চিত নহয়, সেইবোৰ কেতিয়াও নুখুলিব। এই Attachment বোৰ হৈছে Malware বিয়পি পৰাৰ আটাইতকৈ সাধাৰণ উপায়।
- কেতিয়াও এই Phishing Scame ত নপৰিব। কিছু বুদ্ধিমত্তা দেখুৱাওক। Phishing ৰ জৰিয়তেই অনলাইন একাউণ্ট প্ৰায়ে হেক কৰা হয়।
- কেতিয়াও Random লিংকত ক্লিক নকৰিব।
- পৰীক্ষা নকৰাকৈ কেতিয়াও “বিনামূলীয়া” চফ্টৱেৰ ইনষ্টল নকৰিব কাৰণ এই “বিনামূলীয়া” চফ্টৱেৰসমূহ প্ৰায়ে Spyware আৰু Adware ৰ সৈতে আহে।
ইয়াৰ লগতে কেতিয়াও কাৰো লগত Password/OTP share নকৰিব আৰু Online security news ৰ সৈতে সদায় নিজকে Update কৰি ৰাখক।
online safety
(আশা কৰোঁ আপুনি “Providing an overview of online safety in Assamese” লিখনিটো পঢ়ি ভাল পাইছে। যদি আপুনি লিখনিটো পঢ়ি ভাল পাইছে, তেন্তে ইয়াক আপোনাৰ বন্ধুবৰ্গৰ সৈতে share কৰক। আপোনাৰ মূল্যৱান সময় উলিয়াই “Providing an overview of online safety in Assamese” লিখনিটো পঢ়াৰ বাবে আপোনাক বহুত বহুত ধন্যবাদ। লগতে কিবা দিহা পৰামৰ্শ বা কিবা জানিব লগীয়া থাকিলে আমাৰ সৈতে যোগাযোগ কৰক।)
